41

Nadat Perez bij Wilding in Buness was geweest, ging hij terug naar het politiebureau. Hij belde met de patholoog in Aberdeen om te horen of er al meer bekend was over het bot, en daarna belde hij het huis van de Thomsons. Daar werd niet opgenomen. Hij wist wat er in Kenny’s hoofd zou omgaan, en toen hij hem uiteindelijk op zijn mobieltje te pakken kreeg, merkte hij dat de man vol spanning op zijn telefoontje zat te wachten.

‘Het spijt me, Kenny. Ik wilde dat ik er wat meer vaart achter kon zetten.’ Perez voelde zich tamelijk machteloos, omdat de test geheel buiten hem om ging. Eigenlijk dacht hij dat het dna-onderzoek niet meer van belang was. Hij had het gevoel dat de boel nu in een stroomversnelling was geraakt en dat alles uit zijn handen glipte. Hij verwachtte dat de zaak een climax zou bereiken nog voordat de uitslag van de mitochondriale dna-test bekend zou worden.

Hij trof Taylor aan achter het bureau dat hij zich in de recherchekamer had toegeëigend. Taylor had zojuist een telefoongesprek gevoerd. Voor hem lag een schrijfblok waarop hij aantekeningen had gemaakt, die hij nu doornam.

‘Ik heb aan Jebson in West Yorkshire gevraagd of er al meer bekend is over de mailtjes van en naar Jeremy Booth, en over zijn correspondentie. Ze hebben zijn huis doorzocht. De afvalcontainer was sinds zijn vertrek niet meer geleegd en ze dachten dat er misschien nog een brief in lag.’

‘Heeft dat iets opgeleverd?’

‘Wat brieven betreft niet, maar Jebson heeft wel een interessante mailwisseling ontdekt. Met ene Rita Murphy, een vrouw die een theaterbureautje runt. Ik heb haar net aan de lijn gehad. Booth stond al jaren bij haar ingeschreven. Ze komt uit Liverpool, net als ik. We hebben leuk gebabbeld, en het was een heel nuttig gesprek.’

Taylor nam een slok uit een blikje cola. Perez vermoedde dat de man uitgeput was en enkel nog op cafeïne en wilskracht doorging. ‘Ze vertelde dat Booth de laatste jaren niet veel meer via haar had opgetreden, omdat hij het te druk had met het runnen van zijn eigen bedrijfje. Rita zei dat hij zich graag betrokken wilde voelen bij het acteren en daarom zo nu en dan een rolletje accepteerde, als hem dat uitkwam. Ze hadden in elk geval steeds contact gehouden. Zo te horen konden ze goed met elkaar overweg.’

‘Heeft ze hem vijftien jaar geleden aan een baantje bij de Motley Crew geholpen?’

‘Inderdaad. Toen was ze net begonnen. Ze had hem zien spelen in een amateurvoorstelling en vond hem behoorlijk goed. Naar aanleiding daarvan heeft ze toen aangeboden zijn manager te worden.’

Perez dacht aan zijn acteerprestatie in het Herring House, aan de tranen. Hij was inderdaad goed, dacht hij.

‘Hoe is ze aan die theaterboot gekomen?’

‘Tijdens haar opleiding kwam ze in contact met een man die dolgraag een drijvend theater wilde opzetten, en hij heeft haar gevraagd een paar acteurs bij elkaar te scharrelen. Het was het eerste professionele baantje van Booth. Daarom kon ze zich dat nog zo goed herinneren.’

‘Hij heeft het daar later zeker niet meer met haar over gehad? Vooropgesteld dat ze nog zou weten wat hij toen zei.’

‘Niet in detail. Hij is bij haar langs geweest toen hij weer terug was. Ze zei dat hij het acteren en het toeren langs de kust leuk had gevonden, maar dat ze de indruk kreeg dat hij een beetje depressief was. Ze verwachtte eigenlijk een uitgebreid verslag van het hele seizoen, maar daar had hij niet veel zin in. Dat weet ze aan het feit dat hij pas gescheiden was. Maar als Bella hem had afgewezen, verklaart dat misschien ook een hoop.’

‘Had hij haar verteld dat hij van plan was weer naar Shetland te gaan?’

‘Hij is een paar weken geleden in Liverpool geweest. Dat was vlak nadat zijn dochter contact met hem had opgenomen. Misschien wilde hij het meisje eerst van een afstandje zien voordat hij erin toestemde haar te ontmoeten, en heeft hij bij haar school rondgehangen, om te zien hoe ze eruitzag.’

Wat zou hij hebben gedaan als hij niet zo gecharmeerd van haar was geweest? vroeg Perez zich af. Zou hij dan een smoesje hebben bedacht? Zou hij er weer vandoor zijn gegaan?

Taylor was nog steeds bezig een mogelijk scenario te schetsen. ‘Hij is bij Rita Murphy langs geweest toen hij in Merseyside was. We zullen er waarschijnlijk nooit achter komen of hij om die reden naar Liverpool is gegaan, maar in elk geval is hij ergens met haar gaan lunchen. Rita zei dat Booth zeer opgetogen was. Uit haar verhaal maakte ik op dat de drank rijkelijk vloeide. Hij heeft haar toen verteld dat hij werk op Shetland had aangenomen. “Maak je geen zorgen, schat. Je krijgt je tien procent wel. Maar dit zie ik meer als een privéaangelegenheid,” had hij gezegd.’

‘Vertelde hij ook wat hij precies ging doen?’

‘Ja. “Promotioneel straattheater.”’ Perez hoorde de aanhalingstekens in Taylors stem en vond dat die term de pantomimeact bij het cruiseschip goed dekte. Hij betwijfelde of de act in het Herring House daar ook onder viel.

‘Rita vond het opmerkelijk dat hij een dergelijke klus had aangenomen. Ze zei dat hij normaal gesproken tamelijk selectief was. Zijn hart ging uit naar het echte theater, niet naar artistiekerig gerommel in de marge. Zelf dacht ze dat het conceptueel theater was, wat dat ook maar mocht zijn, omdat hij zei dat het iets met een kunstgalerie te maken had. Toen ik haar vertelde wat voor pantomimevoorstelling hij had gedaan, verbaasde het haar dat hij niet gewoon weer naar huis was gegaan, omdat dat niets met acteren te maken had. Elke malloot die net van de dramaopleiding af kwam, kon een pak aantrekken en een paar foldertjes uitdelen. En zoals gezegd kon Booth erg kieskeurig zijn waar het zijn werk betrof.’

‘Veronderstelde ze dat hij door de galerie was ingehuurd?’

‘Die indruk wekte hij aanvankelijk wel. Later had hij het erover dat het een geweldige kans voor hem was om dicht in de buurt van een echte beroemdheid te komen. “Dit kon weleens mijn grote doorbraak betekenen, schat. De jackpot. Mijn eigen kans op geluk. En als ik laatst dat tv-programma niet gezien had, was ik nooit op het idee gekomen.” Daarna deed hij heel geheimzinnig. Eigenlijk nam ze hem niet serieus, want hij zei voortdurend dat hij het helemaal ging maken. Dat doen alle acteurs.’

Perez dacht even na en vroeg zich af hoe deze informatie te rijmen viel met de theorie die hij over de zaak had opgesteld.

‘Heb je enig idee welk televisieprogramma hij bedoelde?’

‘Zou dat die documentaire over Roddy Sinclair zijn geweest?’

Perez keek niet vaak tv, maar zijn vage theorie over hoe Booth aan zijn einde gekomen was, kwam ineens in een ander daglicht te staan.

‘Wat was dat voor documentaire?’

‘Het was een programma in een serie die een kijkje achter de schermen van hedendaagse kunstenaars bood. Roddy werd een week lang door een cameraploeg gevolgd.’

‘Volgens mij heb ik daar iets over in The Shetland Times gelezen,’ zei Perez. ‘De bbc is hier vorig jaar geweest om opnames te maken toen Roddy op het muziekfestival moest spelen.’ Het schoot hem te binnen dat Kenny het daarover had gehad en dat hij er toen ook bij betrokken was geweest.

‘Ze hadden ook in Glasgow gefilmd. Je zag hem in een folkclub spelen. Er waren beelden van Roddy met zijn vrienden, en hij praatte over folkmuziek. Ook waren er opnames in Londen gemaakt en flink wat op Shetland. Volgens mij lieten ze ook het Herring House zien en hebben ze Bella geïnterviewd. Ik kan me een scène herinneren waarin Roddy een winkel in Biddista binnenging en grapjes maakte tegen de klanten. En er was een scène waarin hij viool speelde op een school waar hij vroeger zelf op had gezeten.’

‘Een middelbare school?’

‘Nee, het waren jongere kinderen, dus dat zal wel de plaatselijke basisschool zijn geweest.’

‘In Lerwick?’

‘Nee, volgens mij ergens op het platteland.’

‘Kunnen we aan een kopie van die documentaire komen?’ vroeg Perez.

‘Als je denkt dat het van belang is.’

Perez gaf geen antwoord, maar hij dacht dat de film zijn vermoedens over de drie moorden kon bevestigen. Hoe hij zijn theorie moest bewijzen, was een heel ander verhaal.

Toen Perez bij de basisschool in Middleton arriveerde, ging de school net uit. Hij had Taylor gevraagd of hij misschien mee wilde, omdat hij dacht dat Taylor het wel prettig zou vinden om eens de recherchekamer uit te komen en een frisse neus te halen zonder voortdurend van cafeïne afhankelijk te zijn. Als Perez reed, kon Taylor onderweg een dutje doen.

Maar het gesprek met Booths impresario had een vreemd effect op Taylor gehad. Hij zat fronsend achter zijn bureau en leek totaal niet te merken wat er om hem heen gebeurde. Hij bewoog niet en leek totaal geen last meer te hebben van rusteloosheid en nervositeit. Hij vroeg zelfs niet waarom Perez naar Middleton ging, maar leek geheel in zijn eigen gedachten op te gaan.

‘Alles goed met je?’

Taylor draaide zich naar hem om en schonk Perez een grimas die onmiddellijk weer verdween. ‘Ja, prima. Er zijn wat dingetjes die me in beslag nemen. Je weet wel. Het heeft niets met de zaak te maken. Het gaat over het werk in Inverness, over dingen die daar spelen.’

Perez had het idee dat Taylor er verder niets over kwijt wilde. Hun vriendschap kon gemakkelijk verstoord worden, en dat wilde Perez voorkomen.

Het was typisch Shetland-weer: er stond een flinke wind en de zon scheen zo nu en dan. Toen Perez uitstapte, kwam er net een groep kinderen uit school. Joelend en lachend renden ze met uitgestrekte armen tegen de wind in. Had hij nog maar zo veel energie. Hij wachtte tot er niemand meer op het schoolplein was en ging toen naar binnen. Dawn Williamson zat in de schoolbibliotheek achter een computer, op een stoeltje. Hij bleef even naar haar staan kijken, maar omdat ze voor het scherm zat, kon hij niet zien waar ze mee bezig was.

‘Hebt u thuis geen pc?’ Iedereen had tegenwoordig toch een computer? De meeste Shetlanders kochten hun spullen online. Als je vroeger naar het zuiden ging, kreeg je van deze en gene een lijst mee, met het verzoek de spullen die erop stonden voor hen mee te nemen omdat ze op de eilanden niet te krijgen waren. Maar tegenwoordig kocht iedereen cd’s, boeken, kleding en zelfs huishoudelijke artikelen via internet.

Ze draaide zich geschrokken om en glimlachte opgelucht toen ze zag dat hij het was.

‘De harde schijf is gecrasht,’ zei ze. ‘Ik heb dat stomme ding pas een halfjaar. Echt ontiegelijk vervelend. Martin had een computer voor zijn werk nodig. Zelfs Aggie is overstag gegaan, want ze is erg geïnteresseerd in stamboomonderzoek, en op internet is daar een heleboel over te vinden. Ik heb mijn pc net ter reparatie opgestuurd. Het viel nog binnen de garantietermijn, en ik kende niemand die dat ding bij mij thuis kon komen maken.’

‘Het spijt me,’ zei hij, ‘maar ik zou u graag nog een paar vragen willen stellen.’

Ze ging staan en leunde tegen het bureau. Zijn blik leek haar in paniek te brengen. ‘Is er iets aan de hand, inspecteur? Wat is er gebeurd?’

‘Niets bijzonders,’ zei hij. ‘Ik heb alleen een paar vragen voor u.’

‘We zijn allemaal behoorlijk van slag. Ik heb gehoord dat u weer een lijk in de Pit hebt gevonden. Afschuwelijk, bijna niet te geloven. Wat moet ik tegen Alice zeggen? Ik had nog wel zo gehoopt dat ze hier in een beschermde omgeving zou kunnen opgroeien.’

Perez dacht terug aan de pesterijen die hij had moeten verduren toen hij van het schooltje op Fair Isle naar de kostschool in Lerwick was gegaan. Kinderen waren wreed, waar je ook kwam. Hij dacht niet dat de mensen op Shetland veel verschilden van de rest van de wereld. De kinderen niet, en de volwassenen ook niet.

‘Het gaat over de documentaire over Roddy die op tv is geweest. Kunt u zich die nog herinneren?’

‘Ik zal het nooit vergeten,’ zei ze. ‘Iedereen was opgewonden toen de bbc hier op school kwam filmen. Ze waren hier drie dagen lang, maar uiteindelijk bleven er maar vijf minuten over. De kinderen vonden het geweldig.’

‘Roddy heeft hier nooit op school gezeten, toch? Hij woonde in Lerwick toen hij naar de basisschool ging.’

‘Dat zal wel de vrijheid van de filmmaker zijn. Middleton ligt wat idyllischer. En volgens mij heeft hij hier ooit een paar weken op school gezeten toen hij nog heel klein was. Dat was in de tijd dat zijn vader voor het eerst te horen kreeg dat hij ziek was en naar het ziekenhuis in Aberdeen moest. Zijn vrouw is toen meegegaan, en Roddy is zolang bij Bella gebleven. Toen Roddy platen ging opnemen, is hij hier een keer geweest om voor de kinderen te spelen. Dat vonden ze natuurlijk prachtig. Hij had nog steeds iets kwajongensachtigs, en dat sprak hen ontzettend aan.’

‘Hoe lang heeft de bbc in Biddista gefilmd?’

‘Veel langer dan hier. Ruim een week. Uiteindelijk ging de documentaire niet alleen over Roddy maar ook over de gemeenschap.’

‘Wat vonden de inwoners van Biddista daarvan?’

‘O, ze deden net alsof het hun niets kon schelen, maar toen er werd gefilmd, zorgden ze stuk voor stuk dat ze in beeld kwamen.’

‘Iedereen?’

‘Nou, Aggie is altijd al een beetje verlegen geweest. Dus daarom vroeg ze of Martin in de winkel wilde gaan staan toen ze daar gingen filmen. We hebben haar wel zover gekregen dat ze als een van de klanten figureerde, zodat iedereen uiteindelijk in de documentaire te zien was.’

‘Woonde Willy toen nog in Biddista?’

‘Jazeker. Hij was ook te zien. Hoewel het programma onlangs pas op tv is geweest, waren de opnames afgelopen voorjaar al gemaakt.’

‘Dus Peter Wilding woonde toen nog niet in Biddista?’

‘Klopt. Willy woonde toen nog op zichzelf.’ Ze keek Perez recht in de ogen. ‘Waar gaat dit over? U denkt toch niet dat een van ons een moordenaar is?’

Hij gaf geen antwoord, rekte zich uit en voelde hoe gespannen zijn rugspieren waren. Ik wil in bad, dacht hij. Heel lang liggen in een lekker heet bad. En een bord warm eten. Waarom denk ik eigenlijk dat ik leuk werk heb?

‘Het spijt me echt dat ik u weer op uw werk heb lastiggevallen,’ zei hij.

‘Dat was het?’ vroeg ze. Hij zag dat ze op was van de zenuwen en dat ze zichzelf maar met moeite staande kon houden. ‘Krijg ik niet te horen waarom u al die vragen stelt?’

‘Het spijt me echt,’ zei hij nog eens.

Hij merkte dat ze wilde dat hij wegging, maar hij aarzelde en vroeg zich af of hij nog een laatste vraag kon riskeren, de vraag die hij al had willen stellen vanaf het moment dat hij de school betrad. ‘Hebt u enig idee wie de moordenaar is?’

Ze keek hem verschrikt aan. ‘Hoe durft u die vraag aan mij te stellen?’ Hij merkte dat hij net iets te ver was gegaan, maar desondanks zette hij door.

‘Misschien hebt u iets gehoord. Mensen praten nu eenmaal. Ik weet dat u er niets mee te maken hebt. U woonde nog niet op Shetland toen dit allemaal begon. Maar íémand in Biddista weet hier meer van.’

‘Ik kan hier nu niet over praten. Ik wil naar huis om een poosje bij mijn dochter te zijn. Als u nog meer vragen hebt, moet u maar naar Biddista komen nadat ik haar in bed heb gelegd. Ik wil ook graag dat Martin erbij is. Het klinkt misschien zielig, maar dit lukt me niet in mijn eentje.’

Perez dacht terug aan zijn eerste ontmoeting met Dawn. Ze was toen overgekomen als een sterke, zelfverzekerde vrouw. Dit is dus wat geweld met een mens doet, dacht hij. Het maakt ons allen tot slachtoffers.